@mathesis.online 119. Σε 1′ – Πανελλήνιες 2026 – Λατινικά Προσανατολισμού – Τα sos της εξεταστέας ύλης – Lectio 39 Δημήτρης Περβολιανάκης | Φιλόλογος 👉 Διδασκαλία διά ζώσης & εξ αποστάσεως 👉 Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία 👉 Μαθήματα Ανθρωπιστικού Προσανατολισμού: Αρχαία Ελληνικά | Ιστορία | Λατινικά 👉 Κινητό: 6938834336 👉 https://mathesis.online/
Το κείμενο 39 δόθηκε ως εξεταζόμενο στις Πανελλήνιες 2025 με το ακόλουθο απόσπασμα.
Sapientem nec paupertas nec dolor prohibet, nec eae res, quae imperītos avertunt et praecipites agunt. Tu illum premi putas malis? Utitur! Non ex ebore tantum Phidias sciēbat facere simulacra; ex aere quoque faciēbat. Si marmor illi obtulisses, si viliōrem materiam, fecisset tale, quale ex illā fieri optimum posset. Eōdem modo sapiens virtūtem, si licēbit, in divitiis explicābit, si minus, in paupertāte.
Αξιοποιήθηκαν τρεις (3) ετυμολογικές αντιστοιχίσεις (imperītos → πείρα | agunt → αγωγή | premi → πρέσα), έντεκα (11) τύποι στις γραμματικές ασκήσεις (agunt, putas, Utitur, ebore, sciēbat, simulacra, viliōrem, tale, optimum, posset, Eōdem) και δύο (2) στη συντακτική αναγνώριση όρων (malis, ex aere).
Συμπληρωματικά, ζητήθηκαν:
1. Οι μετατροπές ενεργητικών συντάξεων σε παθητικές σε συγκεκριμένο χωρίο: Sapientem nec paupertas nec dolor prohibet, nec eae res, quae imperītos avertunt → Sapiens nec paupertate nec dolore prohibetur, nec eis rebus, quibus imperiti avertuntur.
2. Και η αναγνώριση του υποθετικού λόγου με μετατροπή, ώστε να δηλώνει υπόθεση δυνατή ή πιθανή για το παρόν-μέλλον: Si marmor illi obtulisses, fecisset tale → Δεύτερο είδος του μη πραγματικού (υπόθεση αντίθετη του πραγματικού) για το παρελθόν (υπόθεση και απόδοση). Στη δυνατή ή πιθανή υπόθεση για το παρόν-μέλλον έχει την ακόλουθη μορφή: Si marmor illi obferas, faciat tale.
Αξίζει να αναφερθεί ότι ο υποθετικός λόγος είναι και σύνθετος, επειδή έχει δύο υποθέσεις.
Si (tu) marmor illi obtulisses [υπόθεση 1]
si (tu) viliōrem materiam (illi obtulisses) [υπόθεση 2]
(sapiens) fecisset (simulacrum) tale [απόδοση]
Συμπληρώνοντας τους απόντες όρους των ελλειπτικών υποθετικών λόγων – όλοι τους της ανοικτής υπόθεσης για το μέλλον – διακρίνουμε τους δύο (2) πρώτους με τη χαρακτηριστική απρόσωπη σύνταξη του licēbit και τους επόμενους έξι (6) με προσωπική σύνταξη (sapiens poterit) στην υπόθεση αντί της απρόσωπης.
si licēbit (eum explicare virtutem in divitiis) [υπόθεση]
sapiens in divitiis virtutem explicābit [απόδοση]
si minus (licebit eum explicare virtutem in divitiis) [υπόθεση]
(sapiens virtutem explicābit) in paupertāte [απόδοση]
si (sapiens) poterit (explicare virtutem in patriā) [υπόθεση]
(sapiens virtutem explicābit) in patriā [απόδοση]
si minus (sapiens poterit explicare virtutem in patriā) [υπόθεση]
(sapiens virtutem explicābit) in exilio [απόδοση]
si (sapiens) poterit (explicare virtutem imperator) [υπόθεση]
(sapiens virtutem explicābit) imperator [απόδοση]
si minus (sapiens poterit explicare virtutem imperator) [υπόθεση]
(sapiens virtutem explicābit) miles [απόδοση]
si (sapiens) poterit (explicare virtutem integer) [υπόθεση]
(sapiens virtutem explicābit) integer [απόδοση]
si minus (sapiens poterit explicare virtutem integer) [υπόθεση]
(sapiens virtutem explicābit) debilis [απόδοση]
Ο τελευταίος υποθετικός είναι λανθάνων με υπόθεση κρυμμένη σε αναφορική πρόταση και, όπως οι προηγούμενοι, ανήκει επίσης στο πρώτο είδος της ανοικτής υπόθεσης ή του πραγματικού για το μέλλον.
Quamcumque (sapiens) fortūnam acceperit [λανθάνουσα υπόθεση]
(sapiens) aliquid ex illa memorabile efficiet [λανθάνουσα απόδοση]