@mathesis.online 98. Σε 1′ – Πανελλήνιες 2026 – Λατινικά Προσανατολισμού – Τα sos της εξεταστέας ύλης – Lectio 18 Δημήτρης Περβολιανάκης | Φιλόλογος 👉 Διδασκαλία διά ζώσης & εξ αποστάσεως 👉 Νεοελληνική Γλώσσα & Λογοτεχνία 👉 Μαθήματα Ανθρωπιστικού Προσανατολισμού: Αρχαία Ελληνικά | Ιστορία | Λατινικά 👉 Κινητό: 6938834336 👉 https://mathesis.online/
Από το κείμενο 18 δόθηκε ως εξεταζόμενο στις Επαναληπτικές Πανελλήνιες 2023 το ακόλουθο απόσπασμα.
Ubi Hercules, e somno excitātus, gregem aspexit et partem abesse sensit, pergit ad proximam speluncam; sed postquam boum vestigia foras versa vidit, confūsus gregem ex loco infesto amovēre coepit. Sed bovum mugītus ex speluncā audītus Herculem convertit. Tum Cacus, vi prohibēre eum conātus, Herculis clavā interficitur.
Στις γραμματικές ασκήσεις αξιοποιήθηκαν εννέα (9) τύποι (gregem, abesse, vestigia, vidit, amovēre, mugītus, vi, prohibēre, interficitur) και στις συντακτικές τέσσερις (4) (ex loco, bovum, ex speluncā, clavā). Για την άσκηση των ετυμολογικών ζητήθηκε μια ετυμολογική αναζήτηση (βοδινό → boum, bovum).
Με αφορμή τη μετατροπή εμπρόθετου προσδιορισμού του τόπου που ζητήθηκε
sed postquam boum vestigia foras versa vidit, confūsus gregem ex loco infesto amovēre coepit. Sed bovum mugītus ex speluncā audītus Herculem convertit: Να εντοπίσετε στο απόσπασμα τους εμπρόθετους προσδιορισμούς που δηλώνουν τόπο και να τους μετατρέψετε έτσι ώστε να δηλώνεται η κίνηση προς τόπο.
αξίζει να θυμηθούμε τις βασικές εκφορές του συγκεκριμένου προσδιορισμού:
α) Στάση σε τόπο: in + αφαιρετική
β) Κίνηση σε τόπο: in, ad + αιτιατική
γ) Κίνηση από τόπο: a(b), e(x), de + αφαιρετική
Συμπληρωματικά
Στο συνολικό κείμενο ξεχωρίζουμε το τριτόκλιτο ελλειπτικό θηλυκό ουσιαστικό vis (vis, –, –, vim, –, vi, vires, virium, viribus, vires, vires, viribus) που δεν πρέπει να συγχέεται με το δευτερόκλιτο αρσενικό ουσιαστικό vir (vir, viri, viro, virum, vir, viro, viri, virorum, viris, viros, viri, viris), τρεις ρηματικούς τύπους (adduxisse, dicitur, fertur) που ακολουθούν τον κανόνα των dico, duco, facio, fero για την προστακτική ενεργητικού ενεστώτα (adduc, dic, fer), δύο εξαιρέσεις του κανόνα (refecisse: refice | interficitur: interfice) και το σύνθετο absum (abesse) που έχει κανονικά μετοχή ενεστώτα (absens) αντίθετα με το απλό sum.
Από τη σύνταξη προσέχουμε συγκεκριμένους όρους (Rōmam, Prope Tiberim, de viā, fessus, pastor, fretus, viribus, quosdam, caudis, e somno, excitātus, partem, boum, confūsus, gregem, infesto, audītus, prohibēre, conātus, Herculis), τέσσερις (4) δευτερεύουσες χρονικές προτάσεις που δηλώνουν το προτερόχρονο στο παρελθόν (ubi postea Rōmulus urbem Rōmam condidit | Ubi Hercules, e somno excitātus, gregem aspexit | et partem abesse sensit | postquam boum vestigia foras versa vidit) ακολουθώντας τον κανόνα των χρονικών συνδέσμων ut, simul, ubi, postquam + οριστική παρακειμένου ή υπερσυντελίκου και την άρση του λατινισμού του ειδικού απαρεμφάτου που επισημαίνεται σε τρεις (3) περιπτώσεις (Hercules adduxisse dicitur | Hercules refecisse fertur et dormivisse) ειδικών απαρεμφάτων (adduxisse, refecisse, dormivisse) σε ταυτοπροσωπία που έχουν υποκείμενα σε πτώση ονομαστική (Hercules) ως εξαρτώμενα από λεκτικά ρήματα παθητικής φωνής (dicitur, fertur).